ĐỀ CƯƠNG TUYÊN TRUYỀN TRUYỀN THỐNG 80 NĂM XÂY DỰNG CHIẾN ĐẤU VÀ TRƯỞNG THÀNH CỦA LỰC LƯỢNG VŨ TRANG TỈNH PHÚ THỌ

Từ thủa Vua Hùng dựng nước, cha ông ta đã sớm ý thức được nhiệm vụ dựng nước luôn gắn liền với giữ nước. Trải qua bao biến thiên của lịch sử, nhân dân các dân tộc trong tỉnh Phú Thọ luôn nêu cao truyền thống lao động cần cù, sáng tạo, truyền thống đấu tranh cách mạng chống giặc ngoại xâm bảo vệ quê hương, đất nước.

I. THỜI KỲ THÀNH LẬP LỰC LƯỢNG VŨ TRANG

Ngày 3/2/1930 Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử quan trọng trong cuộc đấu tranh giành độc lập và thống nhất đất nước của dân tộc Việt Nam. Năm 1930, ngay sau khi thành lập với đường lối đúng đắn, Đảng ta đã tiến hành xây dựng cơ sở trên địa bàn cả nước. Cuối năm 1939 tỉnh Phú Thọ xây dựng được 4 chi bộ Đảng đầu tiên đó là: Cát Trù - Thạch Đê (Cẩm Khê); Thái Ninh (Thanh Ba); Phú Hộ (Phú Thọ) và chi bộ Nhà máy Giấy Việt Trì.

Mùa xuân năm 1940, Xứ uỷ Bắc kỳ quyết định thành lập Ban Cán sự Đảng tỉnh Phú Thọ. Mở đầu là những hoạt động công khai và khá rầm rộ được tổ chức như: Treo cờ Đảng, giải truyền đơn nhân ngày 01/5/1940 tại Thị xã Phú Thọ, chợ Chí Đám, Vũ Ẻn, Cổ Tiết, Hưng Hoá, Chân Mộng, Cầu Việt Trì.

Tháng 9/1940 phát xít Nhật nhảy vào xâm lược Đông Dương, chúng thẳng tay đàn áp phong trào cách mạng và vơ vét lương thực, tài nguyên phục vụ cho chiến tranh. Thời kỳ này phong trào cách mạng trong tỉnh bị địch khủng bố ráo riết nên buộc phải chuyển vào hoạt động bí mật. Nhiều cơ sở bị địch phá đi, phá lại nhiều lần như: cơ sở Thái Ninh, Kinh Kệ, Cổ Tiết, Nam Cường, Sóc Đăng... Nhưng chỉ sau một thời gian tạm lắng các cơ sở dần dần hồi phục và phát triển mạnh.

Tháng 3/1941 cờ Đảng được treo trên gác chuông Đền Hùng trong dịp chuẩn bị lễ hội, những hoạt động này đã gây tiếng vang lớn góp phần làm thức tỉnh ý thức dân tộc trong nhân dân địa phương.

Tháng 4/1945, Xứ ủy Bắc Kỳ thành lập Ban Cán sự Đảng liên tỉnh Phú Thọ - Yên Bái (gọi tắt là Ban Cán sự Phú Yên). Thi hành chỉ thị của Trung ương Đảng, dưới sự lãnh đạo của Ban Cán sự Phú Yên, phong trào cách mạng ở Phú Thọ diễn ra liên tục mạnh mẽ, đặc biệt là phong trào phá kho thóc của Nhật chia cho dân nghèo để cứu đói.

Thực hiện chủ trương xây dựng các chiến khu cách mạng của Đảng làm căn cứ cho cuộc tổng khởi nghĩa. Tháng 5/1945 chiến khu Vần - Hiền Lương (hay còn gọi là Chiến khu (Âu Cơ) được ra đời và đến giữa tháng 5/1945 đội du kích Âu Cơ được thành lập. Sau khi chiến khu Vần - Hiền Lương hình thành, tháng 6/1945 hai căn cứ du kích Vạn Thắng (Cẩm Khê) và Phục Cổ (Yên Lập) được thành lập. Đây là lực lượng nòng cốt của địa phương trong tổng khởi nghĩa cách mạng tháng 8 năm 1945 và cũng là đơn vị tiền thân của LLVT tỉnh Phú Thọ sau này.

II. THỜI KỲ KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP

Trong những ngày sục sôi khí thế cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Ban Cán sự Đảng và Mặt trận Việt Minh, lực lượng du kích các căn cứ và chiến khu được Nhân dân ủng hộ đã đứng lên khởi nghĩa lật đổ chính quyền tay sai Nhật ở các huyện: Hạ Hoà (02/8); Thanh Sơn (11/8); Thanh Ba (15/8); Cẩm Khê, Đoan Hùng (17/8); Phù Ninh, Tam Nông, Yên Lập (18/8); Hạc Trì, Lâm Thao (20/8); Thanh Thuỷ (22/8). Riêng việc giành chính quyền ở thị xã Phú Thọ có khó khăn hơn do quân Nhật ở đây rất đông và ngoan cố. Ngày 21/8 lực lượng vũ trang ở các khu căn cứ và chiến khu đã xiết chặt vòng vây, đồng thời tiến hành vận động và đàm phán với địch, buộc địch phải rút về doanh trại và nộp vũ khí cho ta. Thực hiện lệnh tổng khởi nghĩa của Trung ương ngày 22/8/1945, các đồng chí trong Ban Cán sự Phú Yên phụ trách Phú Thọ, đã điều động lực lượng các chiến khu và tự vệ của nhiều huyện tiến về bao vây uy hiếp thị xã Phú Thọ. Du kích chiến khu Âu Cơ và tự vệ Vũ Yển (Thanh Ba) đóng quân ở Thanh Hà, Du kích chiến khu Vạn Thắng, Phục Cổ, tự vệ làng Tứ Mỹ và làng Thanh Lâu đóng quân ở Thanh Lâu. Đội du kích Trung Giáp, tự vệ huyện Phù Ninh và đơn vị quân giải phóng đóng từ Phú Hộ đến Văn Lung. Đội tự vệ Cổ Tiết, tự vệ Lâm Thao đóng quân ở Hà Thạch, tự vệ Tam Nông, Thanh Thủy đóng quân ở khu vực Hiền Quan (Tam Nông) đối diện với thị xã Phú Thọ. Tối ngày 23/8/1945 tại đình làng Cao Du, hội nghị Cán bộ Việt Minh các cơ sở đã cử ra Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời tỉnh Phú Thọ và quyết định khởi nghĩa giành chính quyền vào ngày 25/8/1945.

Sáng ngày 25/8/1945, theo đúng kế hoạch đã thống nhất các thành viên Ủy ban nhân cách mạng Lâm thời tỉnh đã dẫn đầu từng đơn vị du kích chiếm các công sở, xóa bỏ chính quyền bù nhìn tay sai Nhật. Cao trào kháng Nhật cứu nước ở Phú Thọ chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng hết sức sâu rộng mạnh mẽ và cuối cùng đã giành thắng lợi vẻ vang, kết thúc hơn nửa thế kỷ thống trị của thực dân Pháp, phát xít Nhật và chấm dứt chế độ phong kiến ở Phú Thọ (1884-1945). Lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ đóng vai trò quan trọng.

Một nhiệm vụ cấp bách, quan trọng cần giải quyết sau khi dành chính quyền của tỉnh là thống nhất các lực lượng vũ trang địa phương, xây dựng đơn vị chủ lực của tỉnh, làm công cụ trấn áp kẻ thù. Khi khởi nghĩa giành chính quyền, ở tỉnh Phú Thọ có 3 lực lượng vũ trang chủ yếu tham gia, lực lượng này tuy đông nhưng có nhược điểm là chưa thống nhất chỉ huy và chưa có sự lãnh đạo toàn diện của Tỉnh uỷ. Trước thực tế đó dưới sự lãnh đạo của Uỷ ban khu giải phóng, ngày 26/8/1945 Ban cán sự lãnh đạo khởi nghĩa của tỉnh Phú thọ đã họp bàn các biện pháp thống nhất lực lượng vũ trang tỉnh.

Ngày 30/8/1945, các lực lượng vũ trang tỉnh được thống nhất lại thành chi đội giải phóng quân mang tên "Chi đội giải phóng quân Trần Quốc Toản". Đây là đơn vị chủ lực đầu tiên của tỉnh đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng bộ tỉnh, đồng thời cũng là một trong những đơn vị bộ đội chủ lực thành lập sớm nhất trong cả nước sau tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945.

Sau ngày 2/9/1945, Hồ Chủ tịch ra Chỉ thị: "nhanh chóng chấn chỉnh và phát triển lực lượng vũ trang, đổi tên quân giải phóng thành Vệ quốc đoàn". Cũng trong tháng 9 năm 1945 chiến khu Việt Bắc thành chiến khu I. Hai chi đội giải phóng quân Trần Quốc Toản (của tỉnh Phú Thọ) và chi đội giải phóng quân Yên Bái được hợp nhất lại thành Trung đoàn 81 (còn gọi là trung đoàn Phú Yên), phạm vi hoạt động của Trung đoàn trên địa bàn 2 tỉnh Phú Thọ và Yên Bái. Trung đoàn do đồng chí Trần Thế Môn làm Trung đoàn trưởng, đồng chí Bình Phương làm Chính trị viên, đồng chí Trần Kiểm làm Trung đoàn phó. Sau ngày 2/9/1945, lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ được xây dựng và phát triển nhanh để đáp ứng tình hình và nhiệm vụ cấp bách trong khi đội ngũ cán bộ quân sự của tỉnh còn thiếu nhiều, nhất là cán bộ trung đội và đại đội đặc biệt là cán bộ Chính trị viên thiếu nghiêm trọng. Trước tình hình đó, Chi đội Trần Quốc Toản đã mở liên tiếp 3 lớp quân chính để đào tạo cán bộ trung đội, đại đội cho chi đội và các đơn vị; Trung đoàn 81 là trung đoàn cơ động của Liên khu 10, song nhiệm vụ của Trung đoàn lúc bấy giờ là cùng nhân dân và lực lượng vũ trang địa phương bao vây ngăn chặn hành động cướp bóc nhân dân, bắt thanh niên đi lính của bọn Vệ quốc dân Đảng phản động trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Nhờ có đường lối đúng đắn, sách lược tài tình của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, chỉ trong một thời gian ngắn, quân và dân tỉnh Phú Thọ đã quét sạch bọn phản động, tay sai ở địa phương, củng cố chính quyền, khẩn trương xây dựng lực lượng chuẩn bị kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Với âm mưu trở lại xâm lược nước ta một lần nữa, ngày 23/9/1945 núp dưới bóng quân Anh, thực dân Pháp nổ súng đánh chiếm Sài Gòn, rồi từng bước mở rộng chiến tranh ra toàn bờ cõi Việt Nam. Cuối năm 1946, phản bội những điều khoản trong hiệp định sơ bộ ngày 06 tháng 3 và tạm ước ngày 14/9/1946 mà Pháp đã ký với ta, quân Pháp đánh chiếm Hải Phòng, Hải Dương, thị xã Lạng Sơn khiêu khích quân ta ở Thủ đô Hà Nội, nhất là sự tàn sát đồng bào ta ở phố Hàng Bún. Lửa chiến tranh bùng nổ ở nhiều nơi trên đất nước ta, khiến chúng ta không thể kìm nén được nữa, ngày 19/12/1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng và cấp bách của đảng bộ Phú Thọ để chuẩn bị cho kháng chiến là xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang địa phương. Qua cuộc đấu tranh chống quân Tưởng, bè lũ tay sai các lực l­ượng vũ trang có bước trưởng thành về chính trị. Phú Thọ là cửa ngõ của Việt Bắc và Tây Bắc, nên ngay từ những ngày đầu kháng chiến, cơ quan Trung ­ương đã sơ tán về Phú Thọ, đồng bào miền xuôi tản ­cư về địa ph­ương. Lúc này nhiệm vụ của lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ là chuẩn bị lực lượng bảo vệ các cơ quan đầu não, kho tàng của Chính phủ, giúp đỡ đồng bào tản cư­, đồng thời tiến hành phá hoại, tiêu thổ kháng chiến và sẵn sàng chiến đấu.

Trong khi quân và dân Phú Thọ đang ra sức chuẩn bị kháng chiến thì máy bay giặc Pháp ném bom Thị xã Phú Thọ và thả 300 quân dù xuống Thị xã. Cùng thời gian đó giặc Pháp đem 2 tàu chiến, 10 Ca nô chở 300 quân đổ bộ lên Mộ Chu Hạ, xã Bồ Sao (Vĩnh Yên) tiến đánh Việt Trì với âm mưu gây ảnh hưởng về chính trị, làm trợ lực cho cuộc rút quân của chúng ở Hoà Bình, phá các cơ quan, kho tàng, tiêu diệt lực l­ượng của ta, chụp bắt cơ quan đầu não kháng chiến mới chuyển từ Hà Nội lên Phú Thọ. Như­ng khi địch nhảy dù xuống Thị xã Phú Thọ, bộ đội ta đã bố trí ở sân bay Phú Thọ, phối hợp cùng dân quân du kích ở đây chiến đấu suốt 3 giờ liền, tiêu diệt 20 tên địch. Tại Việt Trì khi địch vừa đến cũng đã bị bộ đội và du kích chặn đánh tại Mộ Chu Hạ, bằng những trận phục kích, bắn tỉa của du kích vào đội hình địch khi chúng tiến đánh quân từ Mộ Chu Hạ sang Việt Trì, những­ bãi mìn chúng vấp phải trên đường tiến quân khiến chúng hoang mang lo sợ. Liên tục trong 4 ngày giặc chiếm đóng Thị xã Phú Thọ và Việt Trì đã bị bộ đội và du kích ở 2 nơi này tổ chức nhiều hoạt động quấy rối, tiêu hao sinh lực địch.

Theo chủ trương của Bộ Quốc phòng, tháng 3/1947 tỉnh Phú Thọ đ­ược thành lập các cơ quan quân sự địa ph­ương (tỉnh đội, huyện đội, xã đội), thống nhất tổ chức dân quân tự vệ chiến đấu thành dân quân du kích, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng bộ các cấp Tỉnh ủy, Huyện ủy và chi ủy xã, cấp ủy viên trực tiếp lãnh đạo cơ quan quân sự cấp mình, đây là lực l­ượng vũ trang địa ph­ương có một hệ thống lãnh đạo, chỉ huy thống nhất chặt chẽ từ tỉnh đến xã đã được hoàn chỉnh.

Thu Đông năm 1947, thực dân Pháp mở cuộc tiến công quy mô lớn lên Việt Bắc nhằm đánh phá cơ quan đầu não kháng chiến của ta. Pháp đã huy động tới một Sư­ đoàn bộ binh cùng nhiều đơn vị thiết giáp, không quân, hải quân tiến công Việt Bắc, các trận đánh của quân và dân Phú Thọ diễn ra quyết liệt dọc sông Lô. Ngày 10/10/1947, một bộ phận quân Pháp từ Sơn Tây v­ượt sông Hồng sang đánh chiếm Việt Trì làm đầu cầu đón bọn thủy chiến từ Hà Nội lên; ngày 23/10/1947 giặc Pháp dùng tàu vận tải chở quân và hàng tiếp viện theo đường Sông Lô lên Tuyên Quang. Bộ đội ta bố trí trận địa pháo ở Khoan Bộ chặn đánh quyết liệt, bắn chìm một Ca nô và một tàu chiến của địch. Trong trận này du kích Tràng São, huyện Phù Ninh - Phú Thọ nằm ở Hữu Ngạn sông Lô đã lập công xuất sắc. Trước những đòn đánh dồn dập mạnh mẽ của quân ta, bọn địch đang càn quét trong làng Bình Bộ, An Đạo hoảng sợ phải rút chạy.

Ngày 24/10/1947 tại Chí Đám, Bằng Luân, Hữu Đô (Đoan Hùng) bộ đội và du kích phối hợp giữa trận địa thuỷ lôi giả bằng b­ưởi Đoan Hùng sơn đen thả nổi trên Sông Lô với pháo nổ thùng sắt, đốt khói mù mịt che mắt đánh lừa địch, ta đã bắn chìm 02 tàu chiến, 1 thuỷ phi cơ và tiêu diệt 350 tên địch. Bằng nhiều cách đánh độc đáo như­ treo bom trên cành cây, chôn mìn, địa lôi, hầm chông, cạm bẫy; lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ đã làm cho địch kinh hồn bạt vía, gây cho chúng nhiều thiệt hại.

Ngày 7/4/1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh thành lập bộ đội địa phương. Thi hành sắc lệnh của Chính phủ và Nghị quyết của Liên khu ủy X, Hội nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy Phú Thọ, họp ngày 09/6/1949 và Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ 2, ngày 30/6/1949 ra nghị quyết về tổ chức bộ đội địa phương, coi đây là nhiệm vụ cấp bách, để thay thế các đại đội chủ lực đang hoạt động ở cơ sở rút về xây dựng đại đoàn. Để bảo đảm hậu cần cho bộ đội địa phương, sau hội nghị dân quân Trung du và hội nghị Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ra liên tiếp 2 chỉ thị (ngày 21 và 22/10/1949) về trang bị cấp dưỡng cho bộ đội địa phương; về cấp dưỡng trong "Tuần lễ thi đua lập công", tháng 9 năm 1950 nhân dân ta đã trồng giúp bộ đội địa phương hàng chục mẫu lúa, hàng trăm nghìn gốc sắn, ủng hộ 4 con bò, 33 bộ quần áo và một số gạo muối …  

Ngày 22/8/1950, giữa lúc quân ta đang khẩn chương chuẩn bị chiến dịch Biên giới, thực dân Pháp huy động 2.000 quân mở cuộc hành binh "con nhộng" đánh ra vùng tự do Phú Thọ nhằm thăm dò lực lượng và phá hoại hậu phương kháng chiến. Từ Trung Hà và Hưng Hóa, địch đánh sang Lâm Thao và Thị xã Phú Thọ, rồi lên Đào Giã, Đồng Xuân, Yên Kỳ. Một cánh quân khác từ Việt Trì theo Quốc lộ 2 và sông Thao đánh lên Thanh Ba, Hạ Hòa, thực hiện chính sách "Tam quang" (cướp sạch, đốt sạch và giết sạch), đi đến đâu quân Pháp cũng gây nhiều tội ác tàn bạo đối với đồng bào ta. Qua 10 ngày đêm chiến đấu ngoan cường, lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ đã tiêu diệt, làm bị thương 160 tên địch, bắn hỏng hai ca nô buộc chúng phải kết thúc nhanh cuộc hành binh này.

Ngày 16/9/1950, ta mở chiến dịch Biên giới, qua 29 ngày đêm chiến đấu ác liệt từ 16/9 đến 14/10/1950 quân ta đã loại khỏi vòng chiến đấu 8.000 tên địch phá vỡ hệ thống phòng ngự đường số 4 của địch, giải phóng 5 thị xã và 13 thị trấn với 35 vạn dân nhiều vùng quan trọng ở biên giới Việt - Trung. Đây là chiến dịch tiến công quy mô lớn, tạo ra bước ngoặt của cuộc kháng chiến chống pháp, đánh dấu bước trưởng thành về tổ chức, chỉ huy trình độ tác chiến của Quân đội ta.

Với thế chủ động chiến trường, từ cuối năm 1950 đến năm 1954, ở chiến trường bắc Đông Dương, quân ta liên tiếp mở chiến dịch Trung Du, Hoàng Hoa Thám, Hà Nam Ninh, Lý Thường Kiệt và cuối cùng là chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954.

Trong 9 năm kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược, phát huy truyền thống quê hương Đất Tổ, con cháu Vua Hùng toàn tỉnh Phú Thọ có 4 vạn người tham gia chủ lực, 1 vạn người tham gia các đội xung phong công tác, 15 nghìn người tham gia vào bộ đội địa phương, hàng chục vạn người là dân quân, du kích vừa sản xuất vừa đánh giặc, đóng góp 55 triệu ngày công làm đường vận tải phục vụ chiến trường. Huy động và đóng góp hàng vạn tấn lương thực, thực phẩm. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, quân và dân Phú Thọ phối hợp với bộ đội chủ lực và lực lượng vũ trang các tỉnh bạn đã tham gia chiến đấu 614 trận lớn nhỏ. Tiêu diệt và bắt sống gần 5 ngàn tên địch, thu gom 7 ngàn súng các loại, hàng trăm tấn vũ khí đạn dược, quân tư trang, quân dụng của địch. Phá huỷ 212 xe quân sự, 55 xe tăng, 3 máy bay, 24 tàu chiến, ca nô và nhiều phương tiện chiến tranh khác. San phẳng 218 đồn bốt, tháp canh của địch. Với những chiến công đó lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ đã góp phần làm nên chiến thắng oanh liệt như chiến thắng sông Lô lần 1 (10/1947); Sông Lô lần 2 ( 1949); Tu Vũ ( 1951); Trạm Thản, Chân Mộng (11/1952), ở chiến trường Tây - Nam vào các chiến trường tỉnh Vĩnh Phúc, Sơn Tây, Nghĩa Lộ, Sơn La, lực lượng vũ trang tỉnh cùng tham gia với bộ đội chủ lực và các tỉnh bạn chiến đấu dũng cảm, bẻ gãy nhiều cuộc càn quét của địch, giải phóng quê hương, mà đỉnh cao là chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ (5/1954).

III. THỜI KỲ KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ

Sau khi hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết (20/7/1954), cách mạng nước ta chuyển sang một giai đoạn mới; đất nước tạm thời chia làm 2 miền Nam - Bắc. Trong bối cảnh đó, Đảng ta chủ trương đưa miền Bắc lên chủ nghĩa xã hội, là hậu thuẫn cho việc tiếp tục cách mạng dân chủ nhân dân ở miền Nam, đấu tranh thống nhất nước nhà. Trong hoàn cảnh có cả thuận lợi và khó khăn, để giữ hòa bình, bên cạnh việc khôi phục và phát triển kinh tế, văn hóa cần phải coi trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh, quốc phòng lấy lực lượng vũ trang làm nòng cốt.

Thực hiện nghị quyết của Tỉnh ủy, Tỉnh đội đã chỉ đạo các đơn vị quán triệt nghị quyết trong toàn quân, đồng thời tổ chức cho cán bộ tổ chức nghiên cứu về tình hình quốc tế và trong nước, âm mưu của Mỹ - Diệm đối với cách mạng nước ta, vai trò nhiệm vụ của người dân Việt Nam nói chung, của lực lượng vũ trang nhân dân trong sự nghiệp giải phóng đất nước.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Phát huy truyền thống quê hương Đất Tổ, thực hiện lời dạy của Bác Hồ "không có gì quý hơn độc lập, tự do", Đảng bộ, đồng bào các dân tộc và các lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ tiếp tục nêu cao truyền thống yêu nước, đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Tuổi trẻ Phú Thọ được vinh dự, tin cậy tuyển chọn vào lớp nghĩa vụ quân sự đầu tiên để xây dựng các quân binh chủng tiến lên chính quy, hiện đại. Ngày đêm lặng lẽ luyện tập bền bỉ, dẻo dai trên vùng đồi Đền Hùng, họ là những chiến sỹ đầu tiên từ Đất Tổ vượt Trường Sơn vào chiến trường miền Nam làm nhiệm vụ chiến đấu. Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc "tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược" hơn 130 ngàn thanh niên Phú Thọ đã hăng hái lên đường ra trận với quyết tâm và ý chí sắt đá “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước" đã có mặt trên khắp các chiến trường miền Nam, chiến đấu dũng cảm và lập nhiều chiến công xuất sắc trong trận đánh Mỹ đầu tiên ở Vạn Tường, Núi Thành, Ba Gia, Bình Giã.

Trong khi toàn Đảng, toàn quân ta đang gấp rút phấn đấu hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, thì đế quốc Mỹ cho ném bom xuống nhiều mục tiêu kinh tế, quốc phòng, khu dân cư đông, nút giao thông quan trọng của tỉnh trọng tâm như: ga Tiên Kiên, nhà máy Su-pe phốt phát và  hóa chất Lâm Thao, xã Hà Thạch, xã Sơn Dương (Lâm Thao) khu công nghiệp Việt Trì liên tục trong nhiều ngày liên tiếp, trước tình hình đó một mặt tỉnh chỉ đạo các cơ quan đơn vị, khu dân cư đông, vùng trọng điểm, nhất là thành phố, thị xã, đi sơ tán bảo đảm an toàn để sản xuất, bảo vệ tính mạng tài sản của nhân dân, Nhà nước tổ chức lực lượng sẵn sàng chiến đấu. Trong 5 năm liền (1960-1964), Phú Thọ luôn giữ vững danh hiệu tỉnh có phong trào dân quân tự vệ mạnh nhất của Quân khu. Tỉnhđội bộ dân quân Phú Thọ vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng Bằng khen.

Bị thất bại nặng nề ở chiến trường miền Nam từ cuối năm 1963, đế quốc Mỹ đã điên cuồng mở rộng chiến tranh leo thang ném bom bắn phá miền Bắc XHCN non trẻ với âm mưu tiêu diệt hậu phương lớn của chiến trường miền Nam và đưa miền Bắc Việt Nam trở lại thời kỳ đồ đá. Nhưng với tinh thần quyết chiến, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược, người công nhân bám nhà máy, người nông dân bám đồng ruộng, vừa sản xuất vừa chiến đấu, lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ đã phối hợp chặt chẽ với bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương các tỉnh bạn xây dựng 461 trận địa bắn máy bay Mỹ, tham gia chiến đấu 738 trận, góp phần bắn rơi 120 máy bay Mỹ (trong đó bộ đội địa phương và dân quân du kích bắn rơi 7 chiếc); huy động trên 10 vạn ngày công làm mới trên 70 km đường vòng tránh, mở rộng nâng cấp 120 km đường địa phương, đào đắp 414.000 m hầm hào, tổ chức 494 đội công binh, 397 đội vận tải, làm thêm 17 cầu phao, bến phà, sửa chữa và làm mới 209 cầu cống, tháo gỡ hàng vạn quả bom các loại, đảm bảo giao thông thông suốt kịp thời chi viện cho chiến đấu và sản xuất.

Với âm mưu và kế hoạch được trù tính trước, ngày 5/8/1964 đế quốc Mỹ dựng lên "Sự kiện vịnh Bắc Bộ" lấy cớ phát động cuộc chiến tranh chống nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Âm mưu của chúng là dùng sức mạnh quân sự hủy diệt miền Bắc ngăn chặn sự chi viện của hậu phương lớn cho tiền tuyến lớn, làm lung lay ý chí quyết tâm chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta. Trước âm mưu và hành động của giặc Mỹ, hội nghị lần thứ 11 của Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa III) tháng 3/1965 đã quyết định những chủ trương lớn trong đó nhiệm vụ của lực lượng vũ trang là nhanh chóng mở rộng bộ đội thường trực, tăng cường sức mạnh quốc phòng để bảo vệ miền Bắc. Từ tháng 2 năm 1965, Tỉnh đội Phú Thọ đã khôi phục lại một tiểu đoàn và 4 đại đội để huấn luyện chuẩn bị chiến đấu tại chỗ; đến tháng 7 năm 1965, Tỉnh ủy ra quyết định thành lập Đảng ủy Tỉnh đội Phú Thọ, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, Quân khu về mặt quân sự. Việc thành lập Đảng ủy Tỉnh đội Phú Thọ là sự kiện quan trọng đánh dấu bước trưởng thành về mặt tổ chức lãnh đạo của lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ.

Thất bại nặng nề trong chiến lược "chiến tranh đặc biệt" đầu năm 1965, đế quốc Mỹ ồ ạt đưa quân viễn chinh vào miền Nam Việt Nam thực hiện chiến lược "Chiến tranh cục bộ". Ngày 26/6/1965 giặc Mỹ cho máy bay xâm phạm vùng trời Đất Tổ. Đại đội pháo cao xạ 310 thuộc Trung đoàn Tam Giang về thành phố công nghiệp Việt Trì đã kịp thời bắn rơi chiếc máy bay F 105 ngay từ loạt đạn đầu tiên. Giữa những ngày tháng 7 năm 1966 khi giặc Mỹ lại điên cuồng cho máy bay ném bom các huyện trên địa bàn tỉnh, quân và dân Phú Thọ đã sôi sục khí thế đánh Mỹ biến quyết tâm thành hành động cách mạng, hàng chục nghìn đoàn viên thanh niên nam, nữ nộp đơn tình nguyện nhập ngũ.

Trong những năm chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của đế quốc Mỹ (1965-1968) toàn tỉnh Phú Thọ bị địch đánh phá 352 lần, nhiều mục tiêu bị đánh phá mang tính hủy diệt như thành phố công nghiệp Việt Trì, 17 trận địa phòng không, 15 nhà máy, 13 kho tàng, 14 điểm đê điều khu kinh tế Minh Đài (Thanh Sơn) ác liệt nhất là trận ngày 26/8/1966 với hơn 100 lần chiếc máy bay oanh tạc xâm nhập vào cầu Việt Trì, nhà máy điện. Phú Thọ đã thể hiện vai trò hậu phương vững chắc của tiền tuyến. Với thế trận chiến tranh nhân dân, quân và dân trên địa bàn Đất Tổ đã gan góc đánh trả kẻ thù, bắn rơi 86 máy bay của giặc Mỹ.

Sự chi viện tích cực cao nhất, sức người, sức của từ hậu phương chiến lược, kết hợp với chiến thắng to lớn của quân và dân miền Bắc trong việc đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của giặc Mỹ, đã tạo ra thế và lực cần thiết để miền Nam giành những thắng to lớn. Qua 4 năm chiến đấu chống chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của giặc Mỹ (1965-1968), lực vũ trang Phú Thọ đã có bước trưởng thành vững chắc hơn về bản lĩnh.

Trước yêu cầu khách quan của nhiệm vụ chỉ đạo, quản lý nhà nước về quốc phòng và xây dựng lực lượng vũ trang phòng thủ bảo vệ Tổ quốc tháng 10/1971, Hội đồng Chính phủ ra quyết định đổi tên cơ quan quân sự cấp tỉnh, huyện, ở tỉnh gọi là Bộ CHQS tỉnh, ở huyện gọi là Ban CHQS huyện. Như vậy tỉnh đội Vĩnh Phú từ đây gọi là Bộ CHQS tỉnh.

Cay cú trước thất bại trên chiến trường miền Nam và Đông Dương, Tổng thống Mỹ tiếp tục cho không quân và hải quân gây phá hoại chiến tranh miền Bắc lần thứ 2 từ tháng 4 năm 1972 tàn bạo hơn cả lần trước. Âm mưu của Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ 2 là hủy diệt tiềm lực quốc phòng của ta và chặn đường chi viện của miền Bắc cho miền Nam. Ngày 11/4/1972, Chính phủ ta ra tuyên bố khẳng định "không một sức mạnh tàn bạo nào, không một sự đe dọa láo xược nào lay chuyển được quyết tâm của nhân dân Việt Nam vì độc lập tự do của Tổ quốc'. Ngày 17/10/1972, máy bay Mỹ oanh tạc vùng Đất Tổ, với tinh thần mài sắc cảnh giác, kiên quyết đánh trả, tổ trực chiến dân quân xã Tiền Châu (Yên Lãng) đã bắn rơi chiếc máy bay F111, đây là chiếc máy bay thứ 4.000 bị bắn rơi trên miền Bắc.

Trong cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ hai, Mỹ đã sử dụng 11.029 quả bom vào 299 mục tiêu quan trọng. Trước những thất bại nặng nề của Mỹ - Ngụy trên các chiến trường, đế quốc Mỹ điên cuồng trả đũa bằng cách tập kích chiến lược đường không mang tên "Lai-nơ bếch-cơ II" đánh phá hủy diệt thủ đô Hà Nội, thành phố Hải Phòng và Vĩnh Phú. Từ ngày 18-29 tháng 12/1972 quân và dân Vĩnh Phú đã bắn rơi 27 máy bay góp phần làm sụp đổ ý chí, buộc chúng phải trở lại đàm phán tại Hội nghị Pari về chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam vào ngày 27/01/1973. Tuy vậy Mỹ vẫn chưa từ bỏ âm mưu xâm lược miền Nam nước ta.

Trước yêu cầu phải chi viện cho tiền tuyến, Đảng bộ và nhân dân Vĩnh Phú đã động viên 16.332 thanh niên lên đường nhập ngũ và đưa hàng vạn tấn lương thực, thực phẩm ra chiến trường. Trong năm 1973, đầu năm 1974 Vĩnh Phú đã có 18.715 người nhập ngũ, lực lượng vũ trang Vĩnh Phú vừa sẵn sàng chiến đấu cao để bảo vệ hậu phương lớn vừa sẵn sàng cơ động vào tiền tuyến lớn. Cả hậu phương và tiền tuyến phải chạy đua với thời gian, vượt qua những thử thách trở ngại trên đường đi tới thắng lợi. Chúng ta đã "Đánh cho Mỹ cút" nay ta lúc giáng đòn quyết định chiến lược "Đánh cho Ngụy nhào" để thực hiện thắng lợi Di chúc của Bác Hồ kính yêu trong những tháng đầu năm 1975 khí thế cách mạng của quân dân Đất Tổ càng trở lên khẩn chương, sôi động; ý chí "không có gì quý hơn độc lập tự do" tạo ra sức mạnh "Phù Đổng" ở cả hậu phương lớn sẵn sàng giành "Tất cả cho tiền tuyến". Sau 55 ngày đêm chiến đấu, đỉnh cao là chiến dịch lịch sử mang tên Bác Hồ toàn thắng, giải phóng miền Nam vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, kết thúc 30 năm chiến đấu của nhân dân ta. Tổ quốc đã thống nhất, cả nước đi lên xây dựng CNXH.

IV. LỰC LƯỢNG VŨ TRANG TỈNH PHÚ THỌ TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI

Bước vào thời kỳ đổi mới, LLVT tỉnh luôn được chăm lo xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; cùng với Nhân dân các dân tộc đã tích cực khắc phục hậu quả chiến tranh, đẩy mạnh phát triển sản xuất, chủ động tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương các cấp lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD gắn với thế trận ANND; xây dựng tỉnh và các huyện, thị, thành phố thành KVPT vững chắc, đẩy mạnh giáo dục quốc phòng toàn dân, đặc biệt là bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành; tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của LLVT. Đổi mới, chấn chỉnh tổ chức biên chế, trang bị bảo đảm cân đối giữa các lực lượng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Lực lượng DQTV và DBĐV được xây dựng theo hướng “vững mạnh, rộng khắp”, không ngừng nâng cao chất lượng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cơ quan quân sự các cấp được chăm lo xây dựng vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”; LLVT luôn được giáo dục, rèn luyện về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, năng lực, phương pháp tác phong công tác; thường xuyên chăm lo xây dựng chi, đảng bộ TSVM, đặc biệt là thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thực hiện chức năng là đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất, LLVT tỉnh đã tham gia tuyên truyền vận động Nhân dân hưởng ứng, thực hiện các chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xoá đói - giảm nghèo ở địa phương. Là lực lượng nòng cốt đi đầu trong ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, sẵn sàng cơ động phối hợp cùng các lực lượng bảo vệ vững chắc an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phòng chống có hiệu quả chiến lược "Diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ. Giải quyết tốt chính sách Quân đội và hậu phương Quân đội. Hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” tiếp tục toả sáng trong lòng Nhân dân các dân tộc tỉnh.

Bắt đầu từ cuối năm 2019 cho đến năm 2022. Đại dịch Covid-19 bùng nổ, lan rộng khó kiểm soát trên cả nước. Bộ CHQS tỉnh luôn chấp hành nghiêm các chỉ thị, kế hoạch của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong công tác phòng chống dịch; chủ động xây dựng kịch bản, kế hoạch phòng chống, sẵn sàng triển khai khi dịch có dấu hiệu bùng phát; Quân đội còn tăng cường tăng gia sản xuất nội bộ, vận động doanh nghiệp, mạnh thường quân đóng góp, chăm lo cho người nhiễm bệnh trong khu cách ly và người dân khó khăn; hỗ trợ huy động nguồn lực xã hội hóa; hỗ trợ tiêm chủng và xét nghiệm; tổ chức phun khử khuẩn diện rộng, tích cực tham gia điều trị và cách ly. Có hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ và dân quân tự vệ của tỉnh Phú Thọ đã tham gia vào công tác phòng, chống đại dịch Covid-19.

Đầu tháng 9/2024, cơn bão Yagi (bão số 3) đổ bộ vào miền Bắc Việt Nam mang theo mưa lớn kéo dài trở thành nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự cố sập cầu Phong Châu. Trước tình hình đó, Bộ CHQS tỉnh Phú Thọ đã phối hợp cùng lực lượng công an và dân quân địa phương nhanh chóng triển khai tìm kiếm người mất tích, điều tiết hiện trường, sơ tán người dân, bảo đảm an toàn tuyến đường lân cận. Mưa lớn kéo dài khiến cho các vùng trũng như Cẩm Khê bị ngập sâu, nhiều nơi thiệt hại về người và của cũng như hệ thống giao thông, đê điều, hạ tầng bị hỏng như huyện Tam Nông, Thanh Thủy, Hạ Hòa, Đoan Hùng… Bộ CHQS tỉnh đã huy động lực lượng với quy mô lớn, hơn 400 cán bộ, chiến sĩ cùng 25 ô tô và 14 xuồng máy phối hợp với Lữ đoàn Công binh 543 đến các huyện bị thiệt hại, hỗ trợ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai; hàng trăm chiến sĩ bộ đội thường trực, dân quân tự vệ được huy động ra hiện trường, tham gia thu dọn cây đổ, khơi thông đường giao thông, hỗ trợ sơ tán gần 300 hộ dân khỏi vùng ngập sâu, có nguy cơ sạt lở, hỗ trợ dân chằng chống nhà cửa và di rời tài sản, dọn dẹp hiện trường, khôi phục hạ tầng, trực ứng cứu… Sau khi nước rút, tham gia trục vớt cầu Phong Châu, làm cầu phao tạm, hỗ trợ kỹ thuật kết nối giao thông tạm thời.

Trong giai đoạn cách mạng hiện nay đất nước ta đang đứng trước những thời cơ, thuận lợi mới song vẫn còn nhiều thách thức, khó khăn, nhất là khi nước ta đang trên tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược "Diễn biến hoà bình", bạo loạn lật đổ nhằm xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, "Phi chính trị hoá quân đội". Với chức năng Đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất, là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ cần thực hiện tốt các giải pháp sau:

Một là, luôn quán triệt sâu sắc đường lối quan điểm, tư tưởng quân sự của Đảng, tích cực chủ động tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương về xây dựng nền QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng KVPT ngày càng vững chắc.

Hai là, tăng cường mối đoàn kết thống nhất trong LLVT tỉnh, đoàn kết quân dân tốt; xây dựng LLVT vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, lấy xây dựng chính trị làm cơ sở; kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng an ninh với phát triển kinh tế - xã hội.

Ba là, nâng cao năng lực trình độ làm tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương để phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của toàn Đảng bộ và toàn dân, đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, kết hợp với xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, huyện ngày càng vững chắc, xây dựng cơ sở xã, phường vững mạnh toàn diện. Đồng thời không ngừng nâng cao sức mạnh tổng hợp của lực lượng vũ trang, lấy xây dựng chính trị làm cơ sở, huấn luyện sẵn sàng chiến đấu làm trọng tâm, xây dựng Đảng là then chốt, nâng cao trình độ chính quy, chất lượng huấn luyện SSCĐ của LLVT. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả việc đẩy mạnh "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Quy định số 144-QĐ/TW về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới; tinh thần 7 dám theo chỉ đạo của đồng chí cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; nội dung “3 trọng tâm”, “3 quyết liệt” của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm… Xây dựng cơ quan đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực tiêu biểu”, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Bốn là, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, khắc phục khó khăn, sáng tạo trong lao động, công tác và chiến đấu; tôn vinh những gương người tốt, việc tốt. Thực hiện tốt công tác vận động quần chúng, xây dựng cơ sở chính trị ở địa phương vững mạnh toàn diện. Tích cực tham gia vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, xoá đói giảm nghèo của địa phương; tập trung vào các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn của tỉnh; thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội, tích cực tham gia xoá đói, giảm nghèo; phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai.

Năm là, đẩy mạnh tăng gia lao động sản xuất, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho cán bộ chiến sỹ lực lượng vũ trang. Quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng và nhân dân giao cho, xứng đáng với truyền thống "Trung thành - Anh dũng - Chiến thắng" mà Đảng bộ, nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã trao tặng cho LLVT tỉnh.

V. MỘT SỐ NÉT TIÊU BIỂU VỀ TRUYỀN THỐNG CỦA LỰC LƯỢNG VŨ TRANG TỈNH

Ngày 01/7/2025, sự kiện hợp nhất 3 tỉnh: Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Phú Thọ thành tỉnh Phú Thọ không chỉ xuất phát từ yêu cầu cải cách hành chính mà còn là một bước ngoặt chiến lược nhằm kiến tạo động lực phát triển mới cho toàn vùng trung du và miền núi Bắc Bộ. Trong đó, việc sáp nhập các đơn vị quân đội có ý nghĩa quan trọng trong việc tinh gọn, hiện đại hóa quân đội, nâng cao hiệu quả quản lý và sẵn sàng chiến đấu, góp phần vào việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc.

Trước yêu cầu của nhiệm vụ thời kỳ mới, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng của địa phương đặt ra ngày càng nặng nề. Truyền thống kiên cường, bất khuất của quân và dân Phú Thọ, trong đó có bề dày truyền thống của LLVT tỉnh Phú Thọ mãi mãi là niềm tự hào, là động lực thôi thúc, động viên các thế hệ cán bộ, chiến sĩ nguyện phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ, mãi mãi xứng đáng là lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân vững vàng bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Vinh dự tự hào là những cán bộ Chiến sĩ trong lực lượng vũ trang quê hương đất tổ Anh hùng là người chiến sỹ cách mạng chiến đấu dưới lá cờ bách chiến, bách thắng của Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại. Phát huy truyền thống cách mạng của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang tỉnh nguyện tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua quyết thắng, gắn với phong trào thi đua yêu nước ở địa phương lập nhiều thành tích mới trong các lĩnh vực công tác, mãi mãi xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành của Đảng, Nhà nước và nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam  xã hội chủ nghĩa.

Trong 80 năm qua, lực lượng vũ trang tỉnh Phú Thọ không ngừng phát triển, thực sự là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, góp phần xây dựng tỉnh Phú Thọ giàu về kinh tế, phong phú về bản sắc văn hóa, mạnh về quốc phòng - an ninh, xứng đáng với truyền thống “Trung thành - Anh dũng - Chiến thắng” trên quê hương Đất Tổ Anh hùng.

Với những công lao và cống hiến được Đảng và Nhà nước ghi nhận; cùng với quá trình xây dựng, trưởng thành và phát triển của lực lượng quân sự tỉnh trong 80 năm, là nguồn cổ vũ, động viên quân và dân Đất Tổ tiếp tục thi đua, phấn đấu để giành được nhiều thành tích vẻ vang trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay và mai sau.

- Danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (năm 1978)

- Huân chương Sao vàng.

- Huân chương Hồ Chí Minh.

- Huân chương Quân công hạng Nhì (năm 2010)

- Hai Huân chương Quân công hạng Ba (năm 2005)

- Huân chương Chiến công hạng Nhất (năm 2000)

- Huân chương Chiến công hạng Ba (1997)

- Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì (năm 2016)         

- Huân chương bảo vệ Tổ quốc hạng Ba (năm 2010)

- 71 đơn vị tập thể Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

* Từ ngày 1/7/2025, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Phú Thọ được thành lập trên cơ sở sáp nhập Bộ CHQS các tỉnh: Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Phú Thọ. Có:

- 60 Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

- 3.099 bà mẹ được phong tặng và truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”.

- 38.607 liệt sĩ; 22.726 thương binh.

- Cùng với hàng nghìn tập thể và cá nhân được tặng thưởng Huân, Huy chương các loại.

 BỘ CHỈ HUY QUÂN SỰ TỈNH